Om verkrotting en verwaarlozing van woningen en gebouwen tegen te gaan, is het belangrijk om langdurige leegstand op te sporen. Daarnaast nemen deze leegstaande panden ruimte in en wordt de druk om hier zuinig mee om te gaan steeds groter. De stad Hamont-Achel wil leegstand dan ook actief opsporen, registeren en aanpakken om zo de leegstaande panden zo snel mogelijk terug op de markt te krijgen.

Omdat het doel net is om zo min mogelijk woningen en gebouwen te moeten registreren in het leegstandsregister, ligt de focus in het begin vooral op het informeren en sensibiliseren van eigenaars van leegstaande woningen en gebouwen om deze zo terug op de (huur)markt te krijgen. Dit gebeurt in fases waarbij de meest extreme gevallen - dus de panden die 10 jaar of langer leegstaan - dit jaar eerst worden aangepakt.

Eigenaars van leegstaande woningen of gebouwen ontvangen eerst een brief waarin de stad hen informeert over het leegstandsreglement en tegelijkertijd polst naar de plannen die men met het pand heeft. Woningen of gebouwen waarvan de eigenaar niet kan aantonen dat deze gedurende een periode van ten minste twaalf opeenvolgende maanden in gebruik zijn overeenkomstig aan de (woon)functie ervan, worden vanaf dan opgenomen in het leegstandsregister. Van zodra een woning of gebouw gedurende twaalf opeenvolgende maanden is opgenomen in dit register, dient de eigenaar hierop jaarlijks een belasting te betalen. Deze belasting wordt iedere twaalf maanden geheven zolang de woning is opgenomen in het leegstandsregister.

In bepaalde gevallen - zoals bij een verblijf in een zorgwoning of ouderenvoorziening - is de belastingplichtige vrijgesteld van belasting. Ook kan er een vrijstelling verleend worden, bijvoorbeeld voor een grondige renovatie.