Zondagochtend was er in het cultuurcentrum van Hasselt een herdenkingsplechtigheid voor An en Eefje. Een bijzonder emotionele herdenking met enkele toespraken. An en Eefje werden 25 jaar geleden door Marc Dutroux ontvoerd en misbruikt en een jaar later dood gevonden.

Het is precies 25 jaar geleden dat de Hasseltse vriendinnen An Marchal en Eefje Lambrecks verdwenen tijdens een vakantie aan de kust. Deze dramatische gebeurtenis en de vondst van hun lichamen een jaar later zond een schokgolf door het land en Hasselt. Dat An en Eefje voor altijd met Hasselt verbonden blijven, werd eerder dit jaar nog eens benadrukt met de terugplaatsing van het monument voor de meisjes in het stadspark.

Toespraak van Federaal minister van Justitie Koen Geens: "Er is nog veel ruimte voor verbetering. Maar de strijd gaat verder."

“An en Eefje waren heel fijne meisjes en, zoals hun broers en zussen vandaag, zouden ze uitgroeien tot personen waarop anderen een huis konden bouwen. Zij kwamen een kwaad tegen waarvan zelfs een oudere mens niet zou geloven dat het bestaat. Politie en justitie slaagden er niet in tijdig de duisternis helder te maken waarin dit kwaad zich hulde. De hel van de ouders en de familie tussen de verdwijning in de zomer van 1995 en het terugvinden van de overleden meisjes in de zomer van 1996 duurde een jaar. Wij herinneren ons allemaal die zomers alsof het gisteren was. We werden allemaal gekwetst, we were all wounded. Zeker, het kwaad is van alle tijden. Maar dat verontschuldigt niet dat een vermijdbare dood moet worden gestorven. Justitie en politie hebben zich gelukkig aangepast: er kwam een grote politiehervorming en de Hoge Raad voor Justitie werd opgericht na de Witte Mars en na de talloze kamerdebatten die werden gewijd aan wat er in die zomers was gebeurd. Voorwaardelijke vervroegde vrijlating kan nog enkel door de strafuitvoeringsrechtbank. Het slachtoffer kreeg een plaats in de strafprocedure, ook als het zich geen burgerlijke partij stelt. In de nasleep van het drama werden door Justitie drie centra voor seksuele delinquenten opgericht, in Brussel, Antwerpen en Namen, en dat initiatief vond veel navolging. Ik was in een ver buitenland in de nazomer van 1996, er was nauwelijks internet of mail, en ik kon met moeite ontcijferen uit een vreemde taal wat er precies aan de hand was in België, ook al was het wereldnieuws. Sedertdien ontplofte de digitale communicatie. Het internet dat een grotere verspreiding van kennis en wetenschap bevorderde, en dat de globale communicatie spectaculair versnelde, had zowel gevolgen voor misdaad als voor misdaadbestrijding. De mens kan elk goed ten kwade gebruiken, en dat geldt in het bijzonder voor de nieuwe technologieën. Zo herbergt het internet duistere pornosites, zo verbergt het dark net vaak hate speech en zo verminderen de sociale media de sociale controle op gokverslaving. Maar het internet laat ook toe om met tal van bijzondere opsporings- en inlichtingenmethodes de misdaad beter te bestrijden. Zo werd Child Focus dat werd opgericht onder impuls van de ouders van An, sedert 2017 bij wet gemachtigd om het internet af te speuren op kinderporno en het resultaat van zijn informaties te melden aan politie en parket. Er kwam in dat jaar ook een samenwerkingsprotocol tussen Child Focus en parket en politie dat in 1996 nog niet denkbaar zou geweest zijn."

"Ook vandaag wordt het seksuele misdrijf op jonge mensen nog steeds gepleegd: vorig jaar vond in Antwerpen een stille mars plaats, na de moord op Julie Van Espen. Samen met de initiatiefnemers van die mars werkten wij een plan seksueel geweld uit, waarvan de eerste resultaten zichtbaar worden. Maximaal inzetten op preventie en opvoeding, en op uiterste diligentie van politie en justitie is de boodschap. We schieten soms nog ernstig tekort. Menselijke onachtzaamheid loert altijd om de hoek. Bij mij, bij elk van ons. Maar het zou niet mogen. Seksueel geweld wordt soms door het slachtoffer verzwegen, ook al is de slachofferbejeging fel verbeterd, zowel bij de politie als in in de centra voor slachtofferhulp die dikwijls in de omgeving van de CAW’s functioneren. Omwille van het grote dark number zijn we niettemin daarnaast groot belang gaan hechten aan de zorgcentra na seksueel geweld waar slachtoffers zich anoniem in een ziekenhuisomgeving kunnen melden en worden verzorgd: er zijn er al drie, in Gent, Brussel en Luik, binnenkort zullen er tien zijn."

"Een kind verliezen, op welke manier ook, is een leed waar geen enkele ouder van wil weten, en dat zij of hij liever met zijn eigen leven zou afkopen. Maar we verliezen niet alleen kinderen aan de dood. We verliezen ze ook aan het leven omdat ze vroegtijdig hun kind-zijn verloren door seksueel misbruik of intrafamiliaal geweld. Daarom ben ik zo blij dat het monument voor An en Eefje het accent legt op het kind: het kuikentje van Eefje, de vredesduif van An, in een bloemenperk van vlinders die even vluchtig van lichaam als onsterfelijk van ziel zijn. Uw Limburg heeft hier een voorbeeldrol gespeeld, in dit provinciegebouw met zijn Intrafamily Justice center: onder het zegel van het gedeeld beroepsgeheim beschermd door het parket, kunnen zorgers, artsen, sociaal assistenten en politiemensen samen aan de oplossing van intrafamiliaal, dikwijls seksueel geweld werken. Hoewel kinderen in dat kader zelden als eerste worden vermeld, dat zijn meestal de vrouwen, zijn kinderen er altijd en hoe dan ook, het levenslang slachtoffer van, ook al ondervonden ze soms zelf geen directe agressie van de gewelddadige ouder. Die kinderen verloren immers hun onschuld en hun zekerheid dat alles wel goed komt. Velen genezen daar nooit van, sommigen worden zelf delinquent. Daarom ben ik ook zo blij dat onze kinderrechtencommissaris en Unicef hier zijn."

"Ik kan alleen maar mijn grootste respect betuigen aan de ouders van An en Eefje, maar ook van alle andere slachtoffers, voor de sublieme manier waarop zij dit zware leed ten goede keerden, en voor de grenzeloze inzet waarmee zij hun land en onze justitie hebben geholpen om vooruit te gaan. Ik beken: er is nog veel ruimte voor verbetering. Maar de strijd gaat verder. En al is die strijd nooit definitief of helemaal gewonnen, het is absoluut noodzakelijk dat we er allemaal samen, op school, in onze gezinnen, bij de politie, in justitie, in de zorg, in de gevangenis, in de justitiehuizen, elke dag opnieuw, keihard onze best voor doen. Dat zijn we aan An en Eefje, en aan zovele andere slachtoffers, onvoorwaardelijk verschuldigd."

Koen Geens





Toespraak van Vlaams minister Zuhal Demir: "Mijn boodschap aan de ouders"

"Iedere volwassene heeft een gebeurtenis die zijn of haar jeugd heeft getekend en nooit meer los laat. Voor mij en velen van mijn generatie was dat helaas de verdwijning van An Marchal en Eefje Lambrecks. Ik was 15 toen de meisjes verdwenen. Zestien toen hun lichamen werden gevonden. Als leeftijdsgenoten die op zoveel manieren dicht bij je staan zoiets overkomt, blijft dat kleven. Ik weet nog precies wat er door me heen ging op de Witte Mars. Gevoelens van wanhoop, onrechtvaardigheid en zin op wraak. Vandaag ben ik veertig, maar diezelfde gevoelens heb ik vandaag opnieuw. Dat slijt niet. Integendeel, als moeder van een meisje van 2 krijgen ze er een extra dimensie bij. De foto’s van An en Eefje die 25 jaar geleden overal te vinden waren, snijden vandaag eens zo hard. Het had niet mogen gebeuren."

"Geen enkele mens hoort de gruwel te doorstaan die de ouders van verdwenen en vermoorde kinderen hebben meegemaakt. De gedachte alleen snijdt ons de adem af. Maar de ouders van de slachtoffers van de mensen wiens naam ik niet ga noemen, hebben die adem in de dagen en jaren na de gruwel terug gevonden. Ze hebben zich laten horen. Elk op hun eigen manier, met een onvoorstelbare kracht, hebben ze hun pijn omgezet in een strijd voor meer menselijkheid en rechtvaardigheid. Van immens verdriet hebben ze een strijd voor hoop gemaakt. Een strijd die België een geweten heeft geschopt."

"Dit land is vandaag een veiliger plaats geworden voor kinderen, door uw werk. De visie op slachtoffers in onze justitie, is door u ten goede veranderd. Dat moet en kan nog beter. Maar 25 jaar na de verdwijning van An en Eefje hebben Rachèl, Jean, Els, Paul, Betty en de andere ouders onmiskenbaar een stempel gedrukt op dit land. Vandaag zie ik diezelfde moed bij de ouders van Julie Van Espen die ik heb mogen ontmoeten. Uw moed en kracht moeten de politiek nederig maken. Uw doorzettingsvermogen moet een inspiratie zijn voor een beter justitie. Voor een betere bescherming van slachtoffers. En vooral, het voorkomen van slachtoffers."

"Vandaag zijn we verzameld rond het monument voor de nagedachtenis van uw kinderen. Dat staat niet alleen hier. Voor een hele generatie staat het ook in ons hart gegrift en die zal het doorgeven aan de volgende. An en Eefje mogen niet vergeten worden. An en Eefje zullen niet vergeten worden. Maar dit is niet het enige monument dat voor uw kinderen is opgetrokken. De strijd die u als ouders heeft geleverd in naam van An en Eefje, voor ALLE kinderen, is het mooiste eerbetoon dat u hen kon schenken. Het is een monument van kracht en liefde. Ik hoop dat het ook een troost kan zijn."

"DANK U voor wat u voor mijn generatie en alle kinderen in dit land hebt gedaan. Ik neem het mee. Als politica, als moeder en als mens. Dankuwel."

Zuhal Demir