"Te veel zwijnen op te veel plaatsen, dat moet vermeden worden", zegt minister Zuhal Demir. "Denk maar aan de omgewoelde tuinen in woonwijken, de schade aan landbouwoogsten of gevaarlijke verkeerssituaties en ongevallen."

Vlaams minister van Natuur Zuhal Demir komt daarom op de proppen met een nieuwe aanpak van de everzwijnenpopulatie. "Ondanks de tactiek van het verleden slagen we er nog altijd niet in schade en overlast door zwijnen voldoende onder controle te houden. Het spreekt dan ook voor zich dat het anders moet."

De nieuwe aanpak van Demir kwam tot stand na overleg met de jachtsector, de landbouworganisaties en de natuurverenigingen. De komende maanden wordt de strategie stapsgewijs uitgerold en in regelgeving omgezet.

Minder vrijblijvendheid en meer afdwingbaarheid. Zo wil Demir de overlast van everzwijnen beter onder controle krijgen dan in het verleden. Ze ziet daarbij de jachtsector als partner, maar wil de zwijnenbestrijding minder vrijblijvend maken.

In de zomer moet de jacht zich concentreren op schadegevoelige gebieden, bijvoorbeeld in en nabij landbouwgebieden, om de dieren te verjagen en af te schrikken richting de natuurgebieden. In de winter moet jacht op everzwijnen in het volledige leefgebied plaatsvinden om het aantal everzwijnen te verminderen. Tot op heden beperkte de bestrijding zich vooral tot drukjachten in de winter.

Maar Demir zorgt tegelijk voor een belangrijke stok achter de deur. Lokale besturen en de Vlaamse overheid krijgen weldra de mogelijkheid om mee in te grijpen als de everzwijnenoverlast niet onder controle geraakt door de wildbeheerseenheden. Zo kunnen zij in de plaats treden als de overlast onvoldoende beheerd wordt. Samen met de lokale besturen wordt ook gezorgd voor een snelle en oplossingsgerichte interventie voor bijvoorbeeld everzwijnen in woonwijken, stedelijk recreatiegebieden of begraafplaatsen.

Om jagers te stimuleren meer everzwijnen schieten, vraagt Demir ook het Federaal Agentschap voor de Voedselveiligheid om de geschoten dieren te mogen vermarkten. Dat is nu een rem voor vele jagers om everzwijnen te schieten. Er worden vanaf dit najaar ook bijscholingen over drukjacht geïntroduceerd voor jagers en terreinbeheerders om de jaagactiviteiten te professionaliseren.

Voorkomen is uiteraard beter dan genezen. Daarom omvat het plan ook een preventief luik. Het uitgangspunt daarvan is dat het leefgebied van de everzwijn niet verder mag uitbreiden. Daarnaast voorziet Demir een Vlaamse tussenkomst voor preventieve maatregelen zoals afrastering of wildroosters rond woonwijken en in landbouwgebieden.

Ook met zware inspanningen zal nooit alle schade volledig vermeden kunnen worden. Wie daarvan het slachtoffer is, kan vandaag al een beroep doen op een burgerrechtelijke schaderegeling en eventueel op een administratieve schaderegeling. Maar Demir wil ook het solidariteitsprincipe ingang doen vinden. Ze werkt aan een gepaste wildschadeverzekering, in overleg met de beroepsvereniging van verzekerings- en herverzekeringsondernemingen actief op de markt. Die verzekering zou dan tussenkomen bij schadegevallen die ondanks het uitvoeren van de beheerregeling toch nog voorkomen.

Jagers die betrapt worden op het uitzetten van everzwijnen verliezen tot slot levenslang hun jachtrechten. De wetgeving wordt in die zin aangepast. Het uitzetten van everzwijnen brengt naast problemen rond het onder controle brengen van de populatie ook grote sanitaire risico’s met zich mee.

Demir meldt dat er ook een Vlaams draaiboek voor preventie en bestrijding van de Afrikaanse varkenspest klaar is. "Dit plan laat ons toe adequaat te reageren op een eventuele uitbraak van deze zeer problematische ziekte. We hopen uiteraard dat het draaiboek nooit zal moeten worden gebruikt. Maar we willen wel klaar zijn", besluit Demir.