In juli en augustus zette Toerisme Vlaanderen de poorten van het kasteeldomein Vilain XIIII in Leut open voor het grote publiek met een gratis expo en een pop up zomerbar. Liefst 18 000 bezoekers maakten gebruik van de mogelijkheid om het kasteel te verkennen. 1 600 van hen lieten ook suggesties achter voor de toekomstige toeristische invulling van het kasteel. De zomerexpo werd feestelijk afgesloten met een kasteelbabyborrel voor al de mensen die hun babyfoto instuurden. Het kasteel van Leut deed immers ooit dienst als materniteit.

De zomerexpo in Leut zoomde onder meer in op het verleden van deze bijzondere plek. Na het overlijden van Charles Vilain XIIII, de belangrijkste kasteelheer, wordt het kasteel in 1920 verkocht aan de N.V. Kolenmijnen Limburg-Maas. De steenkoolmaatschappij opent in die periode de mijn in Eisden en het provinciebestuur verplicht hen een ziekenhuis te voorzien voor de vele duizenden mijnwerkers. In 1922 opent het ziekenhuis met een zaal van 10 bedden voor mannen en 10 bedden voor vrouwen.

In 1950 komt er ook een materniteit in het hospitaal van Leut. Toerisme Vlaanderen, dat sinds eind vorig jaar eigenaar is van het kasteel, lanceerde in de aanloop naar de zomerexpo een oproep naar mensen die geboren zijn in het kasteel om hun babyfoto in te sturen. Bijna vierhonderd personen gingen op die oproep in en hun babyfoto’s kregen allemaal een plaats in de expo.

Vandaag, op de laatste dag van de expo, kregen al die kasteelbaby’s en hun gezin een kasteelbabyborrel aangeboden. Toerisme Vlaanderen wil hen hiermee persoonlijk bedanken voor hun betrokkenheid bij de expo.

"Vandaag is het kasteel van Leut ook echt het kasteel van Leut en van alle Vlamingen", zegt Vlaams minister van Toerisme Zuhal Demir. "Een lokale trots die erfgoed, natuur en toerisme samenbrengt en waar ook Duitsers en Nederlanders hun geschiedenis kunnen herontdekken. Een plaats die welvaart brengt. Een oude parel aan de Vlaamse kroon. Met deze expo hebben we meteen een eerste stap gezet richting een nieuwe toekomst van dit prachtige stukje erfgoed midden het Rivierpark Maasvallei."

Naast het luik over het verleden kon je op de expo ook het kasteeldomein zoals het er vandaag uitziet bekijken door de lens van fotograaf Titus Simoens. En op het einde van de expo konden de bezoekers op een interactieve manier meebouwen aan de toekomst van het domein en hun eigen toekomstvisie geven. “En dit werd tot ons groot plezier massaal gedaan,” zegt CEO Peter De Wilde van Toerisme Vlaanderen. “In totaal dienden maar liefst 1 600 bezoekers hun toekomstvisie voor het kasteeldomein in. We maken nu een grondige analyse van de input en gaan daarna met de suggesties van de mensen aan de slag bij het uitwerken van de mogelijke toekomstscenario’s voor de toeristische invulling van het kasteel.”

"Het kasteel van Leut wordt één van de speerpunten binnen het nieuwe Vlaamse kastelen- en tuinennetwerk dat we nationaal en internationaal gaan promoten,” zegt Demir. “Wat we hier in Leut aan het doen zijn met dit kasteeldomein past ook perfect in ‘Reizen naar Morgen’, de strategische visie van Toerisme Vlaanderen waarin toerisme niet langer als een doel op zich wordt gezien, maar als een middel om zowel de plaats, de omwonenden als de lokale ondernemers te laten floreren. Die visie vormt trouwens ook de hoeksteen van mijn toeristisch beleid voor de komende jaren."

Het kasteel Vilain XIIII bevindt zich tussen Leut en Meeswijk in de gemeente Maasmechelen. Het kasteelpark sluit aan op de riviervallei van de Maas, met aan de overkant van de rivier Nederland.