In Limburg: Gezocht: Hasseltse kapelhelden (29 april 2025)
Hasselt telt meer dan vierhonderd kapelletjes. Onder initiatief van het Virga Jessacomité en de stedelijke Erfgoedraad worden deze momenteel allen geïnventariseerd en in kaart gebracht. Deze kapellen zijn rijk aan menselijke verhalen. Een deel is in handen van de kerkfabrieken en de stad Hasselt maar de andere kapellen zijn in privébezit. Het is een huzarenstukje om de eigenaars van deze 250 kapelletjes in kaart te brengen, daarom is er nu een oproep aan alle eigenaars en verzorgers van kapelletjes om zich te melden.
"Ons historisch onroerend erfgoed maakt Hasselt uniek. Het gaat daarbij niet alleen om grote monumenten, maar ook om klein erfgoed zoals deze kapellen die de sfeer en authenticiteit van een wijk of buurt bepalen, daarom steunen we dit initiatief en helpen we met deze zoektocht", zegt schepen Libert.
In het jaar dat voorafging aan de feesten van 2024 nam het Virga Jessecomité het besluit om een degelijke inventaris op te stellen van alle kapellen in Hasselt, zowel grote als kleine, met inbegrip van muur- en niskapellen, staakkapellen, Mariagrotten en wegkruisen.
Voorzitter Luc Smeets van het Virga Jessecomité: "Voor deze inventaris ontving de werkgroep extra subsidies van de provincie. Het initiatief van de kapelleninventaris groeide uit tot een heuse werkgroep in de schoot van de erfgoedraad met het doel om iedereen die betrokken is bij de Hasseltse kapelletjes onder één koepel samen te brengen."
Het inventariswerk werd verdeeld, zodat ook alle deelgemeenten en fusiegemeente Kortessem in beeld werden gebracht. "De erfgoedvrijwilligers van de werkgroepen van de Erfgoedraad, zorgen ervoor dat de verhalen van gisteren er ook morgen nog zijn. Hun inzet is het stille cement tussen verleden en toekomst."
Al snel werd duidelijk dat er niet alleen veel kapelletjes zijn, maar dat vele ook een rijk menselijk verhaal herbergen. De bestaande onroerend erfgoedinventarissen beperkten zich vooral tot een fysieke beschrijving, het materiele aspect. De verhalen rond de kapellen gaan vooral over de reden waarom iemand besloot om een kapelletje te bouwen. Tragische verhalen van verlies, zoals slachtoffers van ziekte en oorlog, contrasteren met verhalen van hoop en vreugde, zoals smeekbedes om genezing of dankbetuigingen na het overleven van een ongeval.
Een treffend voorbeeld hiervan is de Heilig Hartkapel in Guigoven. Het echtpaar Wagemans werd zwaargewond bij een motorongeval in 1923. Ze bouwden de kapel uit dankbaarheid voor hun genezing. Bijna honderd jaar later stierf de 19-jarige Chiroleidster Oona Henri al joggend aan een hartstilstand vlak bij de kapel. De kapel is nu een plaats van troost voor iedereen die een dierbare verloor.
Het Virga Jessecomité wil er met de werkgroep Kapellen in Hasselt voor zorgen dat de kapellen en hun verhalen blijven bestaan. Er werden al meer dan tachtig verhalen verzameld van deze kapellen, je kan ze raadplegen op de kapellenkaart: http://www.virgajessefeesten.be/kapelleninhasselt
Door de strengere GDPR-wetgeving rond privacy is het niet evident om de gegevens van de eigenaars te verzamelen. "Daarom doen we nu een oproep naar deze privéeigenaars om zich te melden. De leden van de werkgroep zullen extra initiatieven nemen om de eigenaars van een aantal prioritaire kapelletjes te achterhalen door burenonderzoek of door affiches te hangen aan de kapel zelf. Dit is zeer tijdsintensief, daarom zijn we alle eigenaars die zich melden zeer dankbaar. In het najaar willen we hen bijeenbrengen, hen hands-on tips geven en informeren over provinciale steunmaatregelen en inspecties door de experts van Monumentenwacht."
Het zijn niet alleen eigenaars die de kapellen in hun buurt onderhouden. "Met dit project willen we ook graag de kapelhelden waarderen, zij zijn de vrijwilligers die in hun vrije tijd het voortbestaan van dit klein historisch erfgoed verzekeren."
Zo zorgt kapelheld Ludo Swennen al sinds 2018 samen met zijn vrouw voor de kapel van Tuilt. Momenteel bereidt de stad Hasselt de restauratie voor van deze kapel. Eens gerestaureerd, zorgen Ludo en zijn vrouw er weer voor dat je de kapel elke dag kan bezoeken. Iedere meimaand versieren ze de kapel met blauwe en witte rozen, naar de traditie van de jaren 60 en 70. Ook kleine muurkapellen moeten worden onderhouden, zo zorgt kapelheld Tony Jorissen al jaren voor het beschermde muurkapelletje in de Schrijnwerkersstraat in het centrum van Hasselt. "We willen de kapelhelden graag helpen met onderhoudstips voor hun kapel. Daarom zijn we ook op zoek naar hun contactgegevens."
