Matthias Diependaele, Vlaams minister van Financiën en Begroting, Wonen en Onroerend Erfgoed, beëindigt de opheffingsprocedure van de bescherming als monument en dorpsgezicht van de Schaliënmolen in Tessenderlo. "Molens in Vlaanderen maken deel uit van ons erfgoed als symbool voor de overgang tussen traditie en modernisering. Ze zijn een belangrijke motor geweest voor de welvaart in onze regio, erfgoed dat gekoesterd mag worden", zegt minister Diependaele. Uit een recent onderzoek uitgevoerd door het agentschap Onroerend Erfgoed bleek dat er ondanks een beheer- en handhavingstraject geen toekomst meer was voor de Schaliënmolen in Tessenderlo. Daarom zette ik de opheffing van de bescherming in gang. Die procedure bleek de aanzet te zijn om nieuw leven te blazen in dit erfgoed. Er ligt nu een concreet plan op tafel zodat de molen op de oorspronkelijke plek kan heropgebouwd worden."

In 2022 startte minister Matthias Diependaele de procedure voor de opheffing van de bescherming als monument en als dorpsgezicht van de Schaliënmolen in Tessenderlo. Die beslissing werd genomen naar aanleiding van een algemeen onderzoek. In dat onderzoek werd de beschermingsgeschiedenis van windmolens in Vlaanderen onder de loep genomen en bekeken hoe dat beschermde windmolenbestand er vandaag uitziet.

De Schaliënmolen is één van de zeven molens waarvoor een opheffingsprocedure werd opgestart. De molen is een zeldzame houten achtkanter die in 2004 gedemonteerd werd. Een heropbouw op de oorspronkelijke locatie was onwaarschijnlijk, gezien het decennialang lopende beheer- en handhavingstraject. Daarom werd de procedure voor opheffing van de bescherming opgestart. Tijdens het openbaar onderzoek dat daarop volgde werd een voorstel ingediend om de molen op de oorspronkelijke plek windmaalvaardig herop te bouwen, met steun vanuit de molenerfgoedverenigingen. Om dit initiatief alle kansen te geven, werd de beslissing over de definitieve opheffing uitgesteld tot begin 2024. Ondertussen hebben de initiatiefnemers de realiseerbaarheid van deze restauratie overtuigend aangetoond met onder andere een onderzoek naar de bouwfysische toestand van de bewaarde molenonderdelen, en de mogelijkheid om de windvang op de huidige plek te garanderen. Dit dossier toont dat de herevaluatie van het beschermde bestand en de hieruit voortvloeiende opheffingsvoorstellen in sommige gevallen een alternatieve uitkomst hebben: de concretisering van lang sluimerende restauratieplannen.

Eigenaar John De Jongh: "Ik ben heel opgelucht dat de opheffingsprocedure voor de molen wordt stopgezet. Het was het moment om samen met de molenverenigingen een goede motivering en toekomstplan voor de molen uit te tekenen. Dit is de eerste stap in de goede richting om de molen herop te bouwen. Samen met de vzw Levende molens en het agentschap Onroerend Erfgoed bekijken we nu hoe de restauratie gestart kan worden. De eerste werken, het snoeien van de bomen op het domein, zijn al gepland en de effectieve restauratiewerken willen we eind dit jaar starten."