Tongeren en Borgloon hebben vandaag meer uitleg gegeven over de fusieplannen. Waarom een fusie? Tongeren telde op 1 januari 2021 31.223 inwoners. Borgloon 11.118 inwoners. De fusiegemeente zou samen 42.341 inwoners tellen. Dit voldoet ruim aan de fusiecriteria van de Vlaamse overheid en komt in de buurt van wat in Nederland als een aanvaardbaar niveau beschouwd wordt. Vlaanderen heeft vandaag 300 gemeenten. Die tellen gemiddeld 22.000 inwoners. Nederland heeft 352 gemeenten die gemiddeld 45.000 inwoners tellen. "Vlaanderen wil grotere gemeenten. De fusiebonus (onder de vorm van een schuldovername) wordt pas toegekend voor een fusie vanaf 20.000 inwoners (200 euro per inwoner) en is maximaal voor fusies vanaf 35.000 inwoners (500 euro per inwoner)."

"De nieuwe fusiegemeente is als het ware de bakermat van de geschiedenis van onze regio en van een gebied ver daarbuiten. Tongeren is de oudste en eerste stad van het land met een Romeins verleden. Het was de hoofdstad van de civitas Tungrorum die niet alleen het huidige Limburg maar ook delen van de Provincie Antwerpen, Wallonië, Nederland en zelfs Duitsland en het Groothertogdom Luxemburg omvatte. Borgloon was de hoofdstad van het middeleeuwse Graafschap Loon. De nieuwe fusiegemeente omvat twee verstedelijkte kernen en 30 deelgemeenten die (op enkele uitzonderingen na) sterk vergelijkbaar zijn op het vlak van grootte, demografie en eigenheid. Limburg kent twee centrumsteden (Hasselt en Genk) en twee regionale centrumsteden (Sint-Truiden en Tongeren). "De nieuwe fusiegemeente zal de grootste regionale centrumstad van Limburg worden."

"Een fusie mag niet alleen om geld gaan. Een fusie moet vooral inhoudelijk goed zitten. De Vlaamse regering beschouwt de schuldovername als een belangrijke stimulans om tot fusies te komen. Een schuldovername zorgt ervoor dat de nieuwe fusiegemeente onmiddellijk ruimte krijgt om nieuw beleid te voeren. Dit kan gaan om investeringen of om belastingverlagingen. De schuldovername zal in het geval van een fusie tussen Tongeren en Borgloon 21.170.500 euro bedragen. Deze schuldovername betekent dat er op jaarbasis ongeveer 1,7 mio euro minder aan annuïteiten betaald zal worden."

De schuld per inwoner bedraagt in :
Tongeren (rekeningcijfers 2019) : 2.027 euro
Borgloon (rekeningcijfers 2019) : 1.666 euro

Op basis van het meerjarenplan evolueert die als volgt :
Tongeren (in 2025) : 1.753,13 euro
Borgloon (in 2025) : 1.640,75 euro

"Voor de fusiegemeente zal de schuld per inwoner in 2025 nog 1.223,76 euro bedragen. De totale gecumuleerde schuld zou dan 29 procent lager liggen dan hetgeen in het meerjarenplan in 2025 voorzien was. Dit bedrag per inwoner ligt dan net onder het Vlaams gemiddelde."

Tongeren is een regionale centrumstad. Regionale centrumsteden kennen een aparte (lees : betere) financiering van uit het Gemeentefonds. Per inwoner krijgt Tongeren uit de basisfinanciering van het Gemeentefonds 70,60 euro per inwoner meer. Dit voordeel zal in geval van een fusie ook gelden voor de 11.118 inwoners van Borgloon.

Voor de fusiegemeente betekent dit een bonus op jaarbasis van 777.307 euro. De fusiegemeente zal uit het Gemeentefonds 15.220.884 euro ontvangen (cijfers van 2020). Tegen 2025 zal het bedrag in de buurt van de 18 miljoen euro liggen.

Daarnaast zijn er in de werking talloze efficiëntiewinsten mogelijk (bijvoorbeeld op het vlak van ICT, gezamenlijk beheer van bijvoorbeeld 2 bibliotheken, 2 woonzorgcentra, 2 culturele centra, …).

Het totale budget voor goederen en diensten van beide gemeenten samen bedraagt in de begroting voor het jaar 2020 19.363.000 euro. Elk procent van dit bedrag dat bespaard kan worden door de dagelijkse werking samen efficiënter te organiseren levert 193.630 euro op.

De beschikbare budgettaire ruimte die door de fusie gecreëerd kan worden kan gebruikt worden om :
De belastingen te verminderen
Te blijven investeren in de twee verstedelijkte kernen en de 30 deelgemeenten van de nieuwe fusiegemeente.

De fusiegemeente zal in totaal 711 personeelsleden tellen (gerekend in koppen, niet in VTE’s). 322 bij het OCMW en 389 bij de stad. Alleen al in de stad en het OCMW van Tongeren vertrekken deze legislatuur een 60-tal personeelsleden met pensioen. Door het efficiënter inzetten van personeel na een fusie moeten naar alle waarschijnlijkheid niet alle vertrekkers vervangen worden.